Guillermo Martínez-Κάτι μάτια κουρασμένα

Το μικρο-διήγημα «Κάτι μάτια κουρασμένα», του αργεντινού συγγραφέα Guillermo Martínez, ανήκει στην συλλογή διηγημάτων με τίτλο “Una felicidad repulsiva” (Μια απωθητική ευτυχία), που περιλαμβάνει ακόμα 10 διηγήματα και  κέρδισε το Βραβείο του Ισπανοαμερικάνικου Διηγήματος Gabriel García Márqez, στην πρώτη του έκδοση.  

… κάθε προσπάθεια να εξηγήσουμε το παρόν με μελλοντικούς όρους… σκοντάφτει ακριβώς στους όρους. Ποιος τους βάζει τελικά; Ο άνθρωπος;

Μετάφραση Μάρκος Γκανής

Μάης 2024

 

Guillermo Martínez-Κάτι μάτια κουρασμένα

 

     Ο άντρας που μου ανοίγει την πόρτα είναι γέρος, παρόλο που δεν είναι από τους πιο γέρους που μου έχουν τύχει. Έχει κάτι μάτια κουρασμένα, με αυτήν την ευθραυστότητα την κάπως υδαρή, της ηλικίας, αλλά το βλέμμα του είναι φωτεινό, σχεδόν σε διατρυπά και οι τρόποι του είναι αξιοπρεπείς και ήρεμοι. Κλείνει την πόρτα και κινείται αργά επιστρέφοντας στην πολυθρόνα του, σαν να ήταν μια διαδρομή επικίνδυνη στην οποία έπρεπε να βάλει όλη την προσοχή του· μόνο όταν καταφέρνει να καθίσει, μου δείχνει την άλλη πολυθρόνα μπροστά του. Βάζει στον εαυτό του ένα ποτηράκι λικέρ από ένα πολυγωνικό μπουκάλι, με ένα χέρι που τρέμει ελαφρά. Ένα Πάρκινσον που ακόμα ελέγχεται.

-        Συγγνώμη για την ώρα -μου λέει-· ελπίζω να μην σας ξύπνησα.

-        Όχι, κοιμάμαι πολύ λίγο -τον καθησυχάζω-. Και πραγματικά ήθελα να βγω, όλη την ημέρα δεν είχα κλήσεις.

-        Λοιπόν, δεν καλούν πολύ; -τα βλέφαρα του ανασηκώθηκαν ελαφρά· οι κόρες των ματιών έχουν ένα χρώμα έντονο γαλάζιο, αλλά στο φως της λάμπας φαίνονται γκρίζες.

-        Ναι, καλούν. Αρκετά. Περισσότερο από όσο κάποιος θα το υπέθετε στην αρχή. Μόνο που δεν καλούν εμένα.

-        Καταλαβαίνω -είπε-: είδα τις αγγελίες. Τι προτιμούν; Γυναίκες; Ιερείς;

-        Γυναίκες, υποθέτω, ναι. Αλλά όχι με την σεξουαλική έννοια, σχεδόν ποτέ. Ζητούν πρόσωπα που να μοιάζουν. Στην μητέρα, σε μια παλιά φιλενάδα· σε κάποιον που να θυμίζει ένα αγαπημένο άνθρωπο. Αλλά επίσης υπάρχουν και αιτήσεις του συρμού. Πολλοί ζητούν νοσοκόμες ή γιατρούς.

-        Και ποιοι ζητούν εσάς; -το βλέμμα του μοιάζει για μια στιγμή ειρωνικό, αλλά το ελαφραίνει αμέσως ένα ευγενικό χαμόγελο.

-        Πρώην ακαδημαϊκοί, κυρίως. Πανεπιστημιακοί, συγγραφείς. Άτομα που έχουν βιβλιοθήκες, σαν την δική σας και θέλουν μια «φιλοσοφική» συζήτηση.

-        Όχι, μην στενοχωριέστε, καθόλου συζητήσεις. Μόνο θέλω να τελειώσω το ποτάκι μου Μπορείτε να πιστέψετε ότι προσπάθησαν να μου στείλουν ένα αληθινό φιλόσοφο;

-        Εντάξει, υποτίθεται ότι πρέπει να προσπαθήσουν τα πάντα. Πόσους πρεσβευτές είχατε;

-        Πρεσβευτές; Έτσι τους ονομάζουν; -γελάει και κουνάει το κεφάλι-. Μερικές φορές μπορούν να γίνουν χαριτωμένοι. Συνολικά επτά, τους μέτρησα. Είναι πραγματικά αφελείς, ήμουν έτοιμος να γράψω ένα τελευταίο δοκίμιο: η παρέλαση των λόγων για να συνεχίσει κανείς. Μου έστειλαν ακόμη και μια πόρνη, μια νέα κοπέλα. Νέα, στ’ αλήθεια. Χρειάστηκε να της πω: Κοριτσάκι μου, θα μπορούσα να το σκεφτώ… πριν εκατό χρόνια!

-        Γενικά στέλνουν μόνο τρεις. Αλλά άκουσα να μιλάνε για περιπτώσεις σαν την δική σας. Είναι από αυτές που θεωρούνται ανωμαλίες. Εσείς δεν είστε τόσο γέρος, ούτε μοιάζετε με άρρωστο, ούτε έχετε χάσει τις πνευματικές σας ικανότητες: εγώ βλέπω μόνο ένα πολύ ελαφρύ Πάρκινσον.

-        Ναι, είμαι υγιής, αυτό τους απελπίζει κυρίως. Σε μια στιγμή έφτασα να σκεφτώ ότι στην πραγματικότητα με μελετούν, κάτω από διαφορετικές μεταμφιέσεις. Ή ότι ήταν ένα είδος νόμιμης παγίδας που ποτέ δεν θα άφηναν να συμβεί, συνεχίζοντας την μια μετά την άλλη. Αλλά προφανώς παραιτήθηκαν, σήμερα το πρωί μου ήρθε η τελική άδεια. Αφοσιώθηκα να βρω το κατάλληλο άτομο όλο το απόγευμα. Είδα πολλές αγγελίες στον ιστό, αλλά δεν ήξερα ποιον να καλέσω. Στην δική σας, μου άρεσε το τίτλος: Ένα οριστικό τέλος. Αυτό ακριβώς είναι αυτό που θέλω: να είναι οριστικό -αναστενάζει και αφήνει στο τραπέζι το άδειο ποτηράκι-. Το έχετε στο τσαντάκι;

     Τα μάτια του με κοιτάζουν ξανά και πάλι μου τραβάει την προσοχή το χρώμα της κόρης των ματιών που αλλάζει κάτω από το φως. Ακουμπάω το τσαντάκι στο τραπεζάκι και το ανοίγω προσεκτικά. Μοιάζει να απογοητεύεται που βλέπει μόνο μια σύριγγα.

-        Όχι -λέει-: πρέπει να είναι κάτι πιο δραστικό. Αν δεν σας ενοχλεί, να φέρω την καραμπίνα μου. Δεν σκοπεύω να τους αφήσω τον εγκέφαλο. Είναι σαν τα κοράκια και είναι παντού: στα νεκροτομεία στα νεκροταφεία, στα νοσοκομεία. Ξέρω ότι έχουν διεισδύσει ακόμα και ανάμεσα σας για να πάρουν τον εγκεφαλικό ιστό.

-        Όπως θέλετε -λέω.

     Τον αφήνω να ανασηκωθεί και να περπατήσει δυο βήματα, μέχρι που να μου γυρίσει την πλάτη. Πλησιάζω από πίσω, του περνάω το αριστερό χέρι κάτω από τον λαιμό, ανοίγω την παλάμη επάνω στον σβέρκο και σπρώχνω με δύναμη μπροστά. Είναι η εναλλακτική διαδικασία και υποτίθεται ότι διατηρεί για λίγα λεπτά την αιματική ροή στο κεφάλι. Καλώ από το τηλέφωνο, ενώ γυρίζω, με το ένα χέρι, το λεπτό και λιανό σώμα. Σηκώνω με προσοχή το ένα από τα βλέφαρα για να δω την κόρη από κοντά.

-        Ανακτήσιμο ή μη ανακτήσιμο; -με ρωτούν.

-        Ανακτήσιμο -απαντώ-. Αλλά άλλαξα γνώμη για την μεταχείριση. Προτιμώ να κρατήσω κάτι για την συλλογή μου.

-        Μπορεί να είναι μόνο κάτι εξωτερικό -με προειδοποιούν.

-        Τα μάτια -λέω-. Νομίζω ότι είναι αρχαία. Νομίζω ότι είναι αυθεντικά ανθρώπινα μάτια.